Katarina Pirak Sikku: Árbbehárpo – Arvstrådarna

Kunstner og forfatter Katarina Pirak Sikku har gjort et dypdykk i den svenske rasebiologien og andre lysskye hendelser i Sápmi og har skrevet sin egen personlige fortelling om den.

Boka er en krønike over hennes egen slekt – Pirak og Klemmetsson – der hun søker forklaringen til reaksjoner og relasjoner. Boka forteller også om hennes kunstnerskap, om de valg hun har gjort for å utvikle seg og leve som yrkesaktiv kunstner.

Linnea Axelsson har skrevet forordet til boka. Der skriver hun :

«Att denna bok heter just Árbbehárpo är inte konstigt. Katarina Pirak Sikkus konstnärskap är påtagligt präglat av samisk historia, och de etiska frågor det innebär. Men också, eller kanske just därför, av en vilja att frigöra sig från arvets trådar och leta efter en egen plats och relation till dem. Mot rasbiologernas kyla ställer konstnären Katarina Pirak Sikku mänsklig värme. Mot den kliniska omsorgen för måtten och tabellerna ställer hon en omsorg som går från människa till människa, via handen och traditionen, genom en stor kunskap om de undersökta samernas liv och historia. «

Svensk tekst.

Djupdykning i rasbiologin – nu som personlig berättelse (Eva Åström, Västerbotten Kurien, 01.02.23)

Katarina Pirak Sikku – i rasbiologernas spår (Sveriges Radio, 10.03.20)

ISBN: 378-91-983417-1-3. KulaCultura, 2023. 247 s. Innb. 768.- (kan kjøpes gjennom Bokus og Adlibris blant andre)

Johan I. Borgos: Samer ved storhavet

Hva kjennetegner den samiske befolkningen vest for Tjeldsundet?

Denne boka gir et bilde av ei tallrik folkegruppe med en dynamisk og tilpasningsdyktig kultur, enten kildene kaller dem fjellsamer, markesamer eller sjøsamer.

Næringene deres omfatter alt fra tamreindrift og havfiske til duodji, båtbygging, gårdsdrift og smedarbeid, og ikke minst handel med norske naboer. Boka har en temadel om levesett og kulturhistorie, en områdedel som forteller om nesten tusen samiske par som levde på øyene fra 1600 til 1820, og en slektsdel med familieregister for den samiske folkegruppa fra 1600 til 1820. De to siste delene vil være nyttige hjelpemidler for alle som leiter etter samiske slektsrøtter i en periode med vanskelig tilgjengelige kilder.

Johan Ingvald Borgos er født i 1939 i Øksnes. Han er historiker, lærer og tidligere bygdebokforfatter som står bak 14 bygdebøker for kommunene Andøy, Sortland og Øksnes. Han har også skrevet heftet «De er her ennå», som omhandler sjøsamisk historie i Vesterålen. Borgos har skrevet mange artikler i årbøker og tidsskrifter samt holdt en rekke foredrag om samisk historie.

Bokomtale: Formidabel bok om samer i Vesterålen (Jorun Eikjok, 22.09.20, Ságat)

ISBN: 978-82-8104-393-0. Orkana, 2020.  Kr 399,- (kan kjøpes gjennom Biblioteksentralen, adlibris og Gavpi blant andre)

Samiska rötter – släktforska i svenska Sápmi

samiska-rotter
Håndboken Samiska rötter er laget for å gjøre det enklere å slektsforske på samiske røtter i Sverige. Håndboken er en guide til forskjellige kildematerialer og gir også kunnskap om samisk kultur, historie og samfunn. Disse kunnskapene er viktige når de forskjellige kildematerialer skal tolkes og forstås ut fra et samisk perspektiv.
I 10 tematiske kapittel tilbys slektsforskeren grunnleggende innsikt og veiledning for å nærme seg og forstå sin samiske slektshistorie. Svensk tekst.
Ny bok lanseras på Släktforskardagarna: Ska göra det enklare att forska på samiska rötter (17.08.16)
ISBN: 9789188341037. CEDAR & Vaartoe, 2016. 135 s. 255 SEK (kan kjøpes gjennom rötterbokhandeln)